Dbajcie o niezależność

Iza Salamon: Gdy słyszy Pan Rybnik, to co przychodzi Panu na myśl?

Kazimierz Kutz: Żabi Kraj.

Nie rozumiem...

Bo tam macie te stawy, rybniki. Zalew.

Ale przyrodnicy nazywają Żabim Krajem zupełnie inne miejsce na Śląsku - okolice Zalewu Goczałkowickiego, miejscowości Chybie, Strumień...

Może, ale dla mnie śląskim Żabim Krajem jest Rybnik. Zielony w burym, brudnym pejzażu górnośląskim. Nie czarny jak aglomeracja. I taki mocno związany z kulturą.

A rybniczanin?

Kulturalny, solidny.

Lumpenproletariusz z familoków?

Nie, przeciwnie, raczej chłop, wieśniak. Przez to w Rybniku lepiej zachowały się obyczaje, tradycja, mentalność górnośląska w stanie czystym. To Śląsk ludowy, nie robotniczy.

Przez wiele lat był pan jurorem podczas konkursu „Po naszymu, czyli po śląsku”. Rybniczanie chętnie biorą w nim udział. Jak godają?

Pięknie, najpiękniej. Jak na scenie stawał ktoś z Rybnika, to z prof. Janem Miodkiem, szeptaliśmy sobie: - No, to teraz znowu poznamy jakieś nowe słowo... Bo ta gwara rybnicka jest w niewielkim stopniu skażona germanizmami. Są tu za to najpiękniej zachowane struktury języka staropolskiego, no i naleciałości morawskie. To była rozkosz słuchać tak pięknie „godających” jak ci z Rybnika. Tak cudownie mówią tylko mieszkańcy Opolszczyzny.

Co Rybnik wnosi swojego, twórczego w Górny Śląsk?

Poza gwarą? Muzykę! Najcudowniejszą. Stąd pochodzą wielcy muzycy. I taką swojość, autonomiczność, poczucie odrębności, niezależność. Dbajcie o to, bo warto. Rybnik to taki mikro-, ale makrokosmos.

Na mieście ciąży jednak odium stolicy Rybnickiego Okręgu Węglowego. Ciągle bywa w Polsce postrzegane przez pryzmat kopalń.

To stereotyp, ale się zmieni. To prawda, że przemysł i to chamstwo socjalistyczne w dużym stopniu zniszczyło ten region. To była największa zaraza. Ale proszę się nie martwić. Przyjdą młodzi ludzie, stworzą nowe. To już piękne miasto i region.

Rybnikowi - jak każdemu postindustrialnemu miastu - grozi bezrobocie, błyskawiczne pęknięcie społeczności na bogatych i biednych, beznadzieja, potem frustracje. Jak się przed tym bronić?

Tworząc. Każdy to może robić na swój sposób. Np. w Rybniku istnieje silny amatorski ruch filmowy. Ci ludzie najpierw podglądają, obserwują świat, a potem opowiadają historię przy pomocy kamery. To świetne antidotum na zgniliznę, która atakuje z zewnątrz. Znakomicie pomaga w budowaniu tożsamości i w rozwoju świadomości, kim się jest i czego się chce. Dziś każdy może kręcić filmy, to łatwiejsze niż pisanie, wystarczy zmysł obserwacyjny i prosta kamera. Reżyserzy amatorzy z Rybnika mają potrzebę opisywania świata, bawienia się tym światem, świetnie im idzie.

A więc, rybniczanie do kamer?

No, czemu nie?