Jednego głosu zabrakło, by uchwalić w Raciborzu Park Kulturowy Serce starego miasta

Zanim doszło do kluczowego głosowania na sesji, odbyły się długie dyskusje na forum komisji branżowych. Wnikliwie dopytywał o zapisy uchwały radny Mirosław Lenk na posiedzeniu komisji gospodarki miejskiej.

Dla niego zakaz lokowania nowych budynków kontrastujących z historyczną zabudową powinien być ostrzejszy, bo aktualnie to rodzaj zalecenia. Maria Olejarnik tłumaczyła, że przepisy dopuszczają ustępstwa, ale w zasadach ogólnych musi być taki zapis. – Katalog jest otwarty, a to są rady, żeby nowa zabudowa wtapiała się w otoczenie – tłumaczyła konserwator.

W dyskusji poruszono przypadek nowego budynku, jaki powstał ostatnio na rynku. Pytano, czy w parku kulturowym byłby wykluczony? Bo wyraźnie kontrastuje z otoczeniem. Tymczasem Wojewódzki Konserwator Zabytków go zatwierdził. Olejarnik tłumaczyła, że park jest właśnie po to, żeby uniknąć tego typu rzeczy w przyszłości.

Lenka ciekawiło, jak w kontekście placu Długosza, ma się wkomponować w historyczne otoczenie projekt budynków mieszkalnych i pasażu handlowego, pokazanego przez prezydenta Polowego? Radny jest zdania, by ostro decydować w takich sprawach – takich pomysłów nie wolno realizować w ten sposób. Maria Olejarnik przyznała, że czteropiętrowe bloki kontrastują z zabudową historyczną, ale można nawiązywać do otoczenia poprzez zachowanie proporcji. W tym rejonie to nie osiedle na Piwnej decyduje o historyczności miejsca, a kamienice z ul. Solnej.

Lenk dziwił się, że park wprowadza zakazy, ale zaraz dopuszcza się ustępstwa od nich. Konserwator precyzowała, że park wnosi jedynie zalecenia. Chodzi o to, żeby wzorować się na zabytkach, ale ich nie kopiować.

Olearnik mówiła, że rada musi się opowiedzieć za lub przeciw parkowi, a jak odrzuci projekt uchwały, to trzeba przygotować nowy i przejść długotrwałą procedurę od nowa.

Padło pytanie o zaplanowany przy ul. Kowalskiej parking piętrowy i jego wkomponowanie w starówkę. Konserwator mówiła, że można do niej nawiązać poprzez wykończenia elewacji.

Henryk Mainusz spytał, w jaki sposób budowany właśnie nowy dworzec PKP będzie nawiązywał do zabudowy historycznej? Usłyszał, że obiekt został zaprojektowany wcześniej niż uchwalenie parku, ale konserwator udało się „wejść do uzgodnień”. – Delikatnie zmodyfikowano ten projekt w ślad za uwagami architekt miejskiej Ewy Klimaszewskiej – podała M. Olejarnik. W wyniku tych uzgodnień zegar dwrocowy znajdzie się na osi z ulicy Mickiewicza. – To są zabiegi, to nie musi być ten sam styl, dokładna kopia, ale ma się komponować z otoczeniem. Parkiem chcemy wymusić, żeby budynki na starówce były ze sobą skomponowane – podkreśliła Miejska Konserwator Zabytków.

Mainusz zażądał konkretnej odpowiedzi, w którym rejonie miasta chcemy przywrócić stary wygląd Raciborza i który fragment rynku będzie wzorcem dla tych zaleceń. Konserwator wjaśniła, że chodzi o część zachowaną po wojnie.

– Czy pani w to wierzy? Bo ja tego nie dożyję – skwitował były szef rady miasta.

Dopytywał, czy Miasto będzie chciało stworzyć starówkę Raciborza sprzed 1945 roku. – To teraz wybudujcie? – pytał z niedowierzaniem. – Szerokości, proporcje, tego możemy dopilnować – podała Olejarnik.

Jeszcze dwa dni przed sesją odbyło się posiedzenie komisji budżetu. Do radnych przyszedł Marek Labus, by przedstawić swój pogląd w sprawie. Jego zdaniem „pod pozorem rzeczy wielkich – ochrony dziedzictwa” kryje się brak patrzenia perspektywicznego, a w tworzeniu parku nie ma logiki. Uchwałę uważa za gniot legislacyjny, który niczego nie zmieni.

– Wieży Eiffla by nie było w Paryżu, gdyby zabraniać nowych elementów w architekturze. Jakie my dziedzictwo tu chcemy chronić? – dziwił się.

Było to jego drugie wystąpienie dotyczące parku. Zarówno za pierwszym razem jak i teraz odradzał to procedowanie.

Według Labusa, planowana zieleń na rynku w Raciborzu jest niepotrzebna. – Nie przesadzałabym. Plac św. Piotra w Rzymie jest niej pozbawiony i nikomu tam nie przeszkadza brak drzew – oznajmił.

Były samorządowiec wypowiedział się też o ograniczaniu przez park wpływu reklam na otoczenie. Odwołał się do klasyka literatury – „Ferdydurke” W. Gombrowicza. – Pojęcie gęby tam występuje. Racibórz jest teraz zalany bilbordami i plakatami z polową gębą, którą ten pan, co tam jest, sobie nadał. I to gębą publikowaną za pieniądze podatników. I nie ma zapisów, żeby to ukrócić. Chcecie regulować, to zacznijcie od siebie, bo te nowe plakaty pana Polowego wychodzą częściej niż te z Eko-Okien – podkreślił.

Labus skomentował, że przyjęcie uchwały ośmieszy tych, co za nią zagłosują. – Mamy zielone płuca, chcemy serca starego Raciborza, ale gdzie tu jest rozum? – skwitował.

Przewodniczący komisji Mirosław Lenk podkreślał, że do tematu parku podchodzi dość życzliwie, a do pierwszej wizyty urzędników w parku kulturowym z Zakopanem doszło jeszcze za jego kadencji jako prezydenta miasta. – Jeśli chcemy chronić wartości kulturowe, to trzeba to zrobić w zgodzie z prawem i skutecznie. Jeśli zaistnieje niespójność zapisów to nadzór prawny zablokuje nam tę uchwałę – przestrzegał.

Wspomniał o ogródkach piwnych na rynku. – Ich właściciele wydają zmienne opinie, można się w tym pogubić. Nadmierne ogródki wobec ich własnych lokali, ograniczają działalność innych. Albo zagłosuję za, albo uznam to za gniot – zapowiedział Lenk.

Prezydent miasta Dariusz Polowy dodał, by nie sprowadzać wymogów wobec parku od absurdu, że wszystko musi być w nim wskazane w detalach.

Maria Olejarnik zaznaczyła w komisji budżetowej, że uchwała o parku nie jest żadnym gniotem prawnym. Dokument był szczegółowo sprawdzony i uzupełnia się z innymi uchwałami, a także nie koliduje z planem zagospodarowania przestrzennego. Park ma pomóc w zachowaniu historycznego układ urbanistycznego miasta. Ma być również sygnałem dla inwestorów, że władze nie pozwolą zaśmiecać starego miasta, że Miastu zależy na jego historii.

Wspomniała też o poparciu Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i pozytywnej opinii dr Łukasza Dworniczaka współtwórcy parków w wielu miastach. Parkowi kibicuje też raciborska ANS, a Miasto zorganizowało specjalną konferencję o parkach, gdzie przeprowadzono dyskusja z innymi samorządowcami m.in. z Krakowa i Zakopanego. Odbyły się liczne konsultacje i uzyskano opinie wydziałów urzędu.

Na sesji nie było już dyskusji. Maria Olejarnik wyszła przed radę i z mównicy wygłosiła podsumowujące całość przemówienie. Mówiła, że prace nad parkiem trwają już 5 lat. – To dziesiątki godzin pracy, udział specjalistów, spotkania robocze, warsztaty, delegacje i rozmowy – wymieniała. Wnioski zgłaszane przez radnych, przez przedsiębiorców brano pod uwagę przy tworzeniu projektu uchwały. – Przygotowany w tym kształcie dokument jest sukcesem nas wszystkich i szansą dla naszego miasta – podkreśliła.

Olejarnik dodała, że warto chronić w Raciborzu każdą historyczną zabudowę, kamienicę, kościół, układ ulic, a nawet drzewo. – Narzędziem tej ochrony jest właśnie park. Dzięki niemu można wydobyć wspaniałe cechy Raciborza – oznajmiła.

Konserwator stwierdziła jeszcze, że wyrazem woli przedstawicieli miasta, żeby jego przestrzeń nie była byle jaka, żeby szanowano w niej historyczne nawarstwienia – usłyszeli rajcy.

10 radnych było za przyjęciem uchwały, 10 zagłosowało przeciw. Nie było dyscypliny klubowej, w jednej i drugiej grupie byli opozycjoniści. Wstrzymał się szef rady, a Mirosław Lenk opuścił wtedy salę obrad. Przy remisie projekt nie zyskał poparcia.

(ma.w)