Dobre praktyki rolnicze w walce z suszą. Zielony Ład

Oto wnioski z konferencji:

1. Susza w Polsce występuje coraz częściej i na coraz większej powierzchni kraju, a wynika ze wzrostu temperatury powietrza i współczynnika zmienności opadów atmosferycznych.

2. Ocieplenie na terenie naszego kraju rośnie w tempie 0,3 st. C na dekadę dla temperatury rocznej, a najwyższe trendy miesięczne 0,73 i 0,81 st. C na dekadę występują odpowiednio w kwietniu i lipcu.

3. Wzrost współczynnika zmienności opadów skutkuje coraz większą częstością posuch atmosferycznych i powodzi.

4. Obszary suche, wg współczynnika hydrotermicznego Sielianinowa zajmowały w okresie 1971 – 2000 – 20% obszaru Polski, w okresie 1981 – 2010 – 46%, a dla scenariusza podniesienia się temperatury o 1 st. C względem średniej 1981 – 2010 mogą osiągnąć 65%.

5. Badania odmian roślin użytkowych oprócz wzrostu plonowania, obejmują również jakość plonu, odporność lub tolerancję na choroby, szkodniki, temperaturę, jakość gleby oraz niedobór lub nadmiar wody.

6. W warunkach coraz częściej występujących ekstremalnych zjawisk pogodowych w badaniach odmian roślin użytkowych poszukiwane są geny odpowiedzialne za ich niską wrażliwość na niedobór wody oraz lepsze wykorzystywanie wody dostępnej w glebie i szybszą regenerację po ustąpieniu stresu wodnego.

7. Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej uzależnia wsparcie dla rolnictwa i obszarów wiejskich od działań na rzecz ochrony środowiska i ograniczania negatywnego wpływu na klimat, na co przeznaczane będzie 40% środków na dopłaty bezpośrednie.

8. Europejski Zielony Ład proponuje osiągnięcie neutralności klimatycznej w roku 2050. Dla osiągnięcia tego celu w rolnictwie do roku 2030 należy między innymi: zmniejszyć stosowanie pestycydów i pestycydów wysokiego ryzyka o 50%, zmniejszyć straty składników pokarmowych w glebie o 50% przy zmniejszeniu nawożenia o 20%, obniżyć sprzedaż antybiotyków i środków przeciwdrobnoustrojowych o 50%, przeznaczyć przynajmniej 25% użytków rolnych pod rolnictwo ekologiczne.

9. Występowanie często intensywnych susz skłania do oszczędnego gospodarowania zasobami wodnymi, które powinno polegać na zintegrowanej gospodarce wodnej w zlewni rolniczej i obejmować różne formy retencji w tym retencję glebową.

10. Ograniczenie bezproduktywnego parowania wody z gleby można osiągnąć poprzez zabiegi agrotechniczne, do których należą m. in.: uprawa bezorkowa i głębokie spulchnianie profilu glebowego (głęboszowanie).

11. Głęboszowanie i uprawa bezorkowa zwiększają przepuszczalność wodną gleby oraz jej potencjalną i efektywną retencję użyteczną, co ogranicza skutki suszy i powodzi.

12. Przygotowanie polskiego rolnictwa na nadchodzące zmiany klimatyczne wymaga zaangażowania nie tylko administracji rządowej i samorządowej, ale również samych użytkowników, których decyzje wpływają na ilość i jakość wody na obszarach wiejskich.

Wnioski opracował:

prof. dr hab. inż. Krzysztof Ostrowski