Ćwierć wieku wielkiego sportu

Połączenie czasochłonnych treningów z edukacją, przygotowanie pływaków a potem i lekkoatletów do startów na najważniejszych imprezach krajowych, w krajach socjalistycznych, w Europie i na świecie - takie były założenia, które legły, w 1977 r., u podstaw raciborskiego SMS-u. Była to pierwsza taka placówka, pomyślana na wzór NRD-owskich kuźni talentów, a utworzona na mocy porozumienia Ministerstwa Oświaty z Głównym Komitetem Kultury Fizycznej i Sportu. Uruchomieniu placówki towarzyszyła Ogólnopolska Inauguracja Sportowego Roku Szkolnego.
 
Dla Raciborza było to wielkie wydarzenie. Miasto uzyskało nowoczesny wówczas kompleks sportowy na Starej Wsi, istniejącą do dziś pływalnię, salę do ćwiczeń, siłownię, bieżnię tartanową i ciąg odnowy biologicznej. Budową kierował Jan Socha. Sportowcom, którzy mieli budować narodową dumę, stworzono doskonałe warunki. To był wtedy wielki sport, z wielkim mecenasem, jakim było państwo. Żadnych trosk. Po prostu walka o wyniki, medale, rekordy.
 
Z całej Polski ściągnięto do Raciborza największe talenty, które zakwaterowano w internacie przy pl. Okrzei, dawnym klasztorze sercanek, później domu dziecka. Szkołę stworzyli ludzie, jej orędownicy w czasie powstawania - Wojciech Nazarko i Jan Jaworski, potem znakomici trenerzy; legendarny „Mitka”, czyli zaproszony z ZSRR trener koordynator Władysław Mitrofanow, Andrzej Sylwestrowicz, Jan Wiederek, Edmund Uścinowicz i Jan Muzyka. Wszyscy zasłużyli się dla polskiego pływania. J. Wiederek przeniósł się potem do warszawskiego AWF-u. Od wielu lat jest trenerem kadry narodowej. Dyrektorem ds. sportowych był Bolesław Szuter, ojciec znakomitego raciborskiego pływaka, również Bolesława Szutera. Kierownikiem basenu był Benedykt Piech, szefem internatu Jerzy Rutowicz.
 
Image SMS-u stworzyli sportowcy. Przeglądając kroniki natrafić można na naprawdę wielkie nazwiska, championów kraju, Europy i świata. Wystarczy choćby wspomnieć o Barbarze Kotowskiej (rekordzistka Polski, późniejsza znana pięcioboistka, mistrzyni świata w tej dyscyplinie), Arkadiuszu Skrzypaszku (mistrz olimpijski w pięcioboju, indywidualnie i drużynowo), Ewie Swobodzie-Lewandowskiej, Arturze Paczyńskim, czy Bolesławie Szuterze. Obok nich było wielu innych mistrzów, dziś doświadczonych trenerów, ale nie tylko, bo i dziennikarzy, specjalistów innych dziedzin. Oglądać ich można było nie tylko w telewizji, ale i tu na miejscu, w Raciborzu, w którym organizowano wielkie zawody.
 
Na dorobek SMS-u pracowali także lekkoatleci. Królowa sportu ma w Raciborzu długą historię, już przedwojenną. W latach 1950-1970 raciborska „Spójnia” należała do najsilniejszych klubów na Opolszczyźnie. Jan Prasek był rekordzistą Polski juniorów w biegu na 1500 m. Na początki kształcenia lekkoatletów w SMS-ie złożyła się praca wielu ludzi, m.in. prof. Joachima Raczka, byłego rektora katowickiej AWF, obecnie rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Raciborzu, Kazimierza Stępnia, Krystiana Henkel i Michała Szepelawego. To oni doprowadzili do utworzenia MKS, którego zawodnicy odnosili sukcesy w biegach przełajowych na arenach krajowych. Szkolenie skupiło się w SP 11 i SP 8. Rozwijała się baza. Przybywali trenerzy, m.in. Stanisława i Karol Szynolowie i Maciej Balin, do II LO Bogumił Mańka z grupą skoczków wzwyż z Danutą Bułkowską na czele. Podwaliny pod rozwój wyczynowej lekkiej atletyki tworzyli też Wojciech Nazarko, Franciszek Witkowski i Eugeniusz Grzeszczuk.
 
W roku szkolnym 1977/1978 szkolenie lekkoatletów skupiło się przy utworzonej Szkole Mistrzostwa Sportowego, choć byli uczniami innych placówek, głównie II LO, a w końcu formalnie przejął ich SMS. Zabezpieczono bazę treningową i internat. Przyszły sukcesy. Ich symbolami są olimpijczyk Krzysztof Zwoliński, olimpijka i rekordzista Polski Danuta Bułkowska, Jerzy Ziętara, Mariusz Szczęsny, Danuta Jasińska, Piotr Morka, Grzegorz Labus, Bogusław Szpiech, Jarosław Gasilewski, olimpijczyk i wielokrotny medalista MP Krzysztof Mehlich czy Beata Monica-Szyjka, do dziś czynna biegaczka, uczestniczka maratonów w Jokohamie i Seulu. W 1981 r. uczniowie SMS, także jako reprezentanci utworzonego przy szkole klubu MKS-SMS Victoria Racibórz, byli rewelacją sezonu zdobywając w zawodach centralnych i międzynarodowych aż 18 medali, w tym 6 złotych. Victoria była też w I lidze lekkoatletycznej.
 
Obecnie SMS nosi oficjalną nazwę Zespół Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego. Placówka nie ma wyłącznie sportowego charakteru. Po reformie oświaty, od roku szkolnego 2002/2003, utworzono kilka klas nowej zreformowanej szkoły, w tym LO. Sport jednak nadal jest obecny. Po powodzi z 1997 r. udało się zmodernizować pływalnię i resztę obiektów, choć do zabezpieczenia wszystkich potrzeb, głównie lekkoatletów, jeszcze daleko. O młodzież chętną do uprawiania wyczynowo sportu coraz trudniej. Coraz częściej placówka musi bazować na raciborskim narybku, czemu służy powiązanie kształcenia w ZSOMS z SP-15. Mimo to udaje się zdobywać medale i to jest najważniejsze dla placówki, która ma być kuźnią talentów.

Grzegorz Wawoczny

W 1980 r. na IO w Moskwie wyjechali: Małgorzata Różycka, Leszek Górski, Zbigniew Januszkiewicz, Dariusz Wolny i Bogusław Zychowicz. Drużynową mistrzynią świata w ratownictwie wodnym była Ewa Swoboda, także, obok B. Kotowskiej, rekordzistka Polski seniorów. W 1978 r. na Mistrzostwa Europy Juniorów we Florencji pojechał Adam Rzeczkowski zdobywając srebro na 200 m motylkiem. W 1979 r. na Pucharze Świata w Tokio był Leszek Górski zajmując II m. na 400 m st. zmiennym. W 1989 r. B. Szuter popłynął w polskiej sztafecie 4 x 200 m st. dow. na ME w Bonn. W 1991 r reprezentował Polskę na tym samym dystansie na Mistrzostwa Świata w Perth. W MEJ i Pucharze Świata jako zawodnik SMS-u startował Artur Paczyński. Zawodnik ten był też wielokrotnym rekordzistą kraju, mistrzem Polski seniorów, jako student AWF W-wa zdobył srebro na ME seniorów w Rostoku. W 1998 r. Michał Sapoń zdobył złoto na 200 m st. dow. i brąz na 100 m st. dow. podczas Światowych Dni Młodzieży w Moskwie. W annałach SMS-u zapisali się także inni uczestnicy ME juniorów: Renata Damięcka, Katarzyna Gadzikiewicz (rekordzistka Polski Seniorów), Piotr Wojciechowski, Rafał Rychłowski, Tomasz Sobczyk, Sławomir Grabiec, Marcin Sroka, Marek Makosz, Arkadiusz Znachowski, Marta Kłosowska, Robert Kaczyński, Ewa Morga, Katarzyna Gnyp, Katarzyna Praszel i Michał Rokicki. W lidzie SMS-ów Racibórz zawsze zajmował czołowe lokaty. W 1999 r. był pierwszy.

W annałach SMS zapisali się tacy lekkoatleci, jak: Alicja Kociołek - uczestniczka Gimnazjady w Genewie, Margita Koerner - indywidualnie brązowa medalistka biegu przełajowego na 2 km i złota medalistka drużynowo podczas Gimnazjady w Lille la Grande Motte, Mariola Olejniczak i Jadwiga Sadowska - reprezentantki Polski na mecz z Włochami, uczestniczki Zawodów Przyjaźni i Mistrzostw Europy Juniorów, Natalia Kotula - rekordzistka Polski na 300 m w hali, Koryna Kocjan, Sylwia Bednarska - rekordzistka Polski na 100 m ppł., szósta na MEJ we Wiedniu, Leszek Hyjek, Renata Malczok, Renata Stawowiak, Basia Grzibek, Ewa Sunita, Ronald Mehlich, Barbara Grzibek, Ksenia Willer, Karina Kampka, Grzegorz Macherski - uczestnik Mistrzostw Świata Juniorów, Ewa Piekarska, Beata Ryszkowska, Aleksandra Dereń - drużynowa rekordzistka świata na 4 x 100 m ppł, Bogumiła Dzionsko, Piotr Drozd - IV m na Gimnazjadzie w Anglii, VII na MEJ w Lubljanie, Anita Myszak, Katarzyna Trejnowska, Wojciech Sitek, Patrycjusz Szwajnoch - rekordzista Polski w biegu na 2 km, Artur Walenczak, Ilona Szwed, Piotr Sławik, Anna Piętoń, Patrycjusz Sich, Edyta Butor, Patrycja Włodarczyk, Marek Motyka, Izabela Plura, Katrzyna Solich - uczestniczka MŚJ Młodszych, Aleksandra Kozubek, Tomasz Tamm, Sebastian Dawid, Zuzanna Warzecha, Justyna Kasprzycka, Marcin Niekiel.