Pogrzebieński monument

Na miejscowym cmentarzu odsłonięto 9 maja pomnik ofiar obozu Polenlager 82 z czasów II wojny światowej. Monument upamiętnia 42 zmarłych więźniów oraz mieszkańców tej miejscowości, w czasie wojny więzionych w obozach na terenie Europy.
 
Pogrzebień doczekał się po wielu latach pomnika, poświęconego pamięci ofiar obozu przejściowego Polenlager 82. W ubiegły czwartek na miejscowym cmentarzu jego odsłonięcia dokonali wójt gminy Kornowac Józef Stukator, wicewojewoda śląski Marian Ormaniec oraz Irena Grim, żyjąca więźniarka lagru. Towarzyszyli im przedstawiciele powiatu żywieckiego Jerzy Hilbrycht i Władysław Sanetra, członek Zarządu Powiatu Raciborskiego Henryk Siedlaczek oraz przewodniczący Rady Gminy Lyski Stanisław Niestrój (w Lyskach był inny obóz). Proste, granitowe cokoły z krzyżem i tablicą pamiątkową postawiono w rocznicę zakończenia II wojny św. Monument poświęcił ks. proboszcz Albert Heintz.
 
Polenlager 82 był jednym z setek obozów przejściowych dla ludności polskiej, sformowanych w ramach polityki wysiedleń Heinricha Himmlera i organizacji RSHA - zmierzającej do wyeliminowania ludności polskiej i wprowadzenia na jej miejsce osadników niemieckich. Lager pogrzebieński ulokowano na terenie starego zamku. Liczba więźniów była spora, sięgała kilkuset. Głównie byli to wysiedleni z terenu przedwojennego powiatu żywieckiego. Dla nich był to przystanek przed dalszą wysyłką do obozów koncentracyjnych. Warunki życia w obozie były ciężkie - osadzeni w nim otrzymywali małe racje żywności, byli zmuszani do ciężkiej pracy, stosowano wobec nich przemoc. Straż pełnili esesmani. Po 1942 r. w obozie zaczęto lokować  dzieci. Da nich nie było również łatwego życia - kierowano je do ciężkich robót w przyzamkowym ogrodzie i skąpo karmiono. Miejscowi przez cały czas istnienia placówki starali się z narażeniem życia pomagać jeńcom, dostarczając konspiracyjnie żywność. Ale i tak śmiertelność była wysoka, szczególnie z powodu chorób i wycieńczenia. Choć oficjalnie w księgach miejscowych udało się odnaleźć zapiski o 42 więźniach, pochowanych w okolicy, to szacuje się, że w obozie zmarło więcej osób. O nich - szczególnie małych dzieciach i niemowlętach - nie znaleziono dokumentów, bo administracja obozowa nie notowała wszystkich zgonów. Obóz wyzwolono na początku 1945 roku.
 
Pomnik pogrzebieński upamiętnia nie tylko zmarłych więźniów Polenlagru 82, ale także mieszkańców tej podraciborskiej miejscowości, ofiar represji wojennych. W większości byli to lokalni działacze i urzędnicy, deklarujący polskość - aresztowani po wybuchu konfliktu wywożeni byli do różnych obozów, w których umierali z głodu i chorób.

(sem)