I lepiej, i gorzej

Materiał zawiera najnowsze wyniki badań na temat stanu zanieczyszczenia powietrza i wody. Po lekturze trudno o pesymizm, ale nie można się również zbytnio cieszyć. Stan środowiska nadal odbiega od oczekiwań. Potrzeba wielomilionowych inwestycji, zmiany mentalności ludzi i przede wszystkim konsekwencji w działaniu, by przyroda wokół nas w końcu odetchnęła.
 
Stan powietrza odzwierciedlają średnioroczne stężenia pyłów, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu. We wszystkich przypadkach stwierdzone wartości są co prawda poniżej dopuszczalnych norm, ale w porównaniu do lat 1998-2000 nie uległy znaczącej poprawie, a w przy tlenkach azotu nawet wzrosły.
 
Dane te można zinterpretować. Zdaniem Referatu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Starostwa Powiatowego wzrost emisji tlenków azotu spowodowany jest wprost zubożeniem społeczeństwa, które zmusza ludzi do spalania większej ilości węgla. Wysokie ceny gazu i oleju nie zachęcają do inwestycji w nowe systemy ogrzewania. „Wzrost stężeń dwutlenku siarki i pyłu ma związek z sytuacją meteorologiczną panującą nie tylko w powiecie, ale i w całym kraju. Zaobserwowano wzrost temperatury powietrza w zimie, który jest przyczyną mniejszego zużycia paliw spalanych w celach grzewczych. Wzrosła ponadto wysokość opadów atmosferycznych sprzyjających wymywaniu zanieczyszczeń do atmosfery. Wszystkie te czynniki mają korzystny wpływ na zmiany stężeń rozważanych zanieczyszczeń w skali powiatu, a więc można się spodziewać obniżenia stężeń w najbliższym czasie” - czytamy w sprawozdaniu.

Woda wciąż poza normami
 
Niestety nie najlepszy jest stan wód powierzchniowych. Poza Raciborzem i częściowo Kuźnią Raciborską kanalizacja to niezmierna rzadkość. Niekorzystny stan wód spowodowany jest więc głównie niekontrolowanym odprowadzaniem ścieków bytowych i z hodowli zwierząt bez jakiegokolwiek oczyszczenia. Trafiają one do rowów melioracyjnych, małych rzek i różnych cieków, które nie mają żadnych zdolności do samooczyszczania. Niemałe znaczenie mają deszcze wymywające wszelkie brudy z dróg i torowisk kolejowych. Opady kierują do rowów nawozy mineralne i chemiczne środki ochrony roślin zalegające na polach oraz gnojowicę wykorzystywaną do celów rolniczych.
 
Efekt? Mimo budowy nowoczesnej oczyszczalni ścieków w Raciborzu, jak czytamy w sprawozdaniu, „stan rzek powiatu raciborskiego na przełomie ostatnich lat ulega nieznacznej poprawie. Niestety wszystkie rzeki są nadal silnie zanieczyszczone i nie mieszczą się w żadnej klasie czystości wód. Bardzo niepokojącym jest fakt, że jedna z najczystszych dotychczas rzek - Sumina wykazała pogorszenie wskaźników zanieczyszczeń”.
 
Co trzeba zrobić? Skanalizować wszystkie gminy, zbudować oczyszczalnie, zlikwidować nieszczelne szamba oraz osadniki przemysłowe. Na to wszystko trzeba jednak kilkudziesięciu milionów złotych. Samorządy, które mają zadanie przeprowadzania tych wszystkich inwestycji nie mają na to odpowiednich środków. Jedyna szansa w środkach pomocowych z Unii Europejskiej, tanich kredytach i pożyczkach z funduszy ochrony środowiska. Na razie wiadomo jedynie, że każda z gmin w najbliższych latach rozpocznie budowę sieci i oczyszczalni. Część odprowadzi nieczystości do oczyszczalni raciborskiej. Inne wybudują własne. Krzyżanowice, co ciekawe, zawrą umowę z Boguminem. Tam też trafiać będą ścieki z południowej części tej gminy.
 
„Niemniej ważnym, lub nawet ważniejszym problemem jest ochrona wód podziemnych. Od szeregu lat zauważa się stałe obniżenie poziomu wód głębinowych, a ich jakość również ulega pogorszeniu. W celu przeciwdziałania temu zjawisku Referat Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Starostwa Powiatowego, w lutym 2001 r., podjął kroki zmierzające w pierwszej kolejności do zewidencjonowania wszystkich studni głębinowych na terenie powiatu raciborskiego, a następnie planuje się stworzenie lokalnego monitoringu wód podziemnych. W tym celu niezbędna jest pomoc wszystkich gmin z terenu powiatu raciborskiego”.

(mat)

rok                  Pył (uq/m sześc.)         Dwutlenek siarki (uq/m sześc.)      Tlenki azotu (uq/m sześc.)
                Stężenie dopuszczalne 75    Stężenie dopuszczalne 40           Stężenie dopuszczalne 40

1998                           68                                                  23                                                        8 
1999                           61                                                    9,5                                                     9 
2000                           58                                                    7                                                        26 
2001                           60                                                    9                                                        35