KRUS odpowiada na pytania czytelników e-mail: agro@nowiny.pl

Słyszałam, że od 1 stycznia 2016 r. nastąpią zmiany w zasiłkach macierzyńskich. Na czym będą one polegać?

Od 1 stycznia 2016 r. zmieniają się zasady przyznawania i wypłaty zasiłków macierzyńskich dla ubezpieczonych rolników i domowników.

Komu przysługuje zasiłek macierzyński według nowych zasad?

Zasiłek macierzyński będzie przysługiwał osobie podlegającej ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy lub na wniosek, która:

• jest matką albo ojcem dziecka;

• przysposobiła dziecko w przypadku objęcia opieką dziecka w wieku do ukończenia 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do ukończenia 10. roku życia;

• przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia na wychowanie, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10. roku życia, jeżeli w tym czasie został złożony wniosek o przysposobienie;

• przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10. roku życia.

Ubezpieczony – ojciec dziecka będzie mógł się ubiegać o zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia przez matkę dziecka tylko w przypadku:

• skrócenia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego na wniosek matki dziecka po wykorzystaniu przez nią tego świadczenia za okres co najmniej 14 tygodni od dnia urodzenia dziecka;

• śmierci matki dziecka;

• porzucenia dziecka przez matkę.

Zasiłek macierzyński jako świadczenie okresowe będzie przysługiwał przez okres 52 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego ulegnie wydłużeniu w przypadku urodzenia przy jednym porodzie większej liczby dzieci.

Osobie uprawnionej do zasiłku macierzyńskiego będzie przysługiwał w tym samym czasie jeden zasiłek macierzyński bez względu na liczbę wychowywanych dzieci.

Zasiłek macierzyński nie będzie przysługiwał, jeżeli:

• co najmniej jeden z rodziców dziecka lub osoba, która przyjmie dziecko na wychowanie, otrzyma zasiłek macierzyński lub uposażenie za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskiego;

• dziecko zostanie umieszczone w pieczy zastępczej – w przypadku osoby, która jest matką lub ojcem oraz osoby, która przysposobiła dziecko;

• jeden z rodziców dziecka lub osoba, która przyjęła dziecko na wychowanie, nie będą sprawować lub zaprzestaną sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Osoba, która zostanie wyłączona z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, traci prawo do zasiłku macierzyńskiego.

Zasiłek macierzyński od 1 stycznia 2016 r. będzie wypłacany w kwocie 1000 zł miesięcznie. Kwota zasiłku macierzyńskiego przysługującego za niepełny miesiąc zostanie ustalona proporcjonalnie do liczby dni, za które przysługuje zasiłek macierzyński.

Ważne dla osób którym wypłacono zasiłek macierzyński na podstawie przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2015 r.

Ubezpieczonej matce dziecka, której przed 1 stycznia 2016 r. zostanie wypłacony zasiłek macierzyński na podstawie przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2015 r. (tj. w wysokości czterokrotnej emerytury podstawowej), po 31 grudnia 2015 r. będzie przysługiwał zasiłek macierzyński przez okres od 1 stycznia 2016 r. do dnia upływu 52 tygodni, licząc od dnia urodzenia dziecka lub przyjęcia dziecka na wychowanie (bądź odpowiednio dłużej w przypadku ciąży mnogiej).

Kwoty miesięczne zasiłku macierzyńskiego w okresie przejściowym wynoszą odpowiednio:

• 705 zł – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, przysposobienia jednego dziecka lub przyjęcia na wychowanie jednego dziecka;

• 528 zł – w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia dwojga dzieci lub przyjęcia na wychowanie dwojga dzieci;

• 313 zł – w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia trojga dzieci lub przyjęcia na wychowanie trojga dzieci;

• 110 zł – w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie, przysposobienia czworga dzieci lub przyjęcia na wychowanie czworga dzieci.

Przykład 1

Ubezpieczona w KRUS rolniczka urodziła dziecko w 3 czerwca 2015 r. Matka dziecka pobrała zasiłek macierzyński na podstawie przepisów obowiązujących w dacie porodu (tj. w wysokości 4 x 880,45 zł = 3521,80 zł). Jeżeli w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 marca 2016 r. ubezpieczona rolniczka złoży wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego na podstawie nowych przepisów, od 1 stycznia 2016 r. do 31 maja 2016 r. będzie jej przysługiwał zasiłek macierzyński w wysokości 705 zł miesięcznie. Jeżeli kobieta ta złoży wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego po 31 marca 2016 r., zasiłek będzie jej wypłacany przez okres od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, do 31 maja 2016 r.

Przykład 2

5 maja 2015 r. nieubezpieczona w KRUS kobieta urodziła dziecko. W 2015 r. ubezpieczony w KRUS rolnik (ojciec dziecka) pobrał zasiłek macierzyński. Ojciec dziecka nie ma prawa do zasiłku macierzyńskiego na podstawie nowych przepisów. Matka dziecka jako nieubezpieczona w KRUS również nie ma prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Tryb postępowanie w sprawie przyznania zasiłku macierzyńskiego

W celu rozpatrzenia przez jednostkę organizacyjną KRUS uprawnień do zasiłku macierzyńskiego należy złożyć wniosek o przyznanie prawa do zasiłku macierzyńskiego, a ponadto:

• z tytułu urodzenia dziecka – skrócony odpis aktu urodzenia dziecka;

• z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia z wnioskiem do sądu o przysposobienie – oświadczenie o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie oraz zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia o przysposobienie dziecka zawierające datę urodzenia dziecka;

• z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej – prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej albo umowę cywilnoprawną zawartą pomiędzy rodziną zastępczą a starostą oraz dokument potwierdzający wiek dziecka;

Prawo do zasiłku macierzyńskiego ustalane będzie od miesiąca urodzenia, przysposobienia lub przyjęcia dziecka na wychowanie, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do zasiłku macierzyńskiego zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia urodzenia, przysposobienia lub przyjęcia dziecka na wychowanie.

W przypadku złożenia wniosku w terminie późniejszym niż 3 miesiące od daty urodzenia, przysposobienia lub przyjęcia dziecka na wychowanie, jednak nie później niż w okresie przysługiwania zasiłku macierzyńskiego, prawo to ustalane będzie począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, jednak nie wcześniej niż od dnia objęcia ubezpieczeniem emerytalno-rentowym.

Czy od 1 stycznia 2016 r. zwolnienia lekarskiej będą wydawane w formie elektronicznej?

Od 1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza zmiany dotyczące formy i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy. Nowelizacja przewiduje wprowadzenie elektronicznej formy zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy. Ponieważ przepisy ustawy przewidują również papierową formę zaświadczeń lekarskich, dlatego od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r. dla ubezpieczonych, w tym także dla ubezpieczonych rolników, zaświadczenia lekarskie będą wystawiane:

- na formularzu ZUS – ZLA, na dotychczasowych zasadach;

- wypełnione i wydrukowane z systemu teleinformatycznego;

- wydrukowane z systemu teleinformatycznego, a następnie wypełnione ręcznie.

Wobec powyższego ubezpieczony (rolnik, domownik) w przypadku zachorowania w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r. powinien zwrócić się do lekarza o wystawienie zaświadczenia lekarskiego w formie papierowej. Takie zaświadczenie ubezpieczony powinien dostarczyć do placówki terenowej KRUS w celu ustalenia prawa do zasiłku chorobowego.