Opłaca się dbać o pracownika

Jeżeli pracownik, który nie był na badaniach wstępnych, zasłabnie podczas wykonywania obowiazków służbowych, zdarzenie takie może być uznane za wypadek przy pracy. Firma, która nie skierowała pracownika na stosowne badania naraża się na wysokie kary.

Obowiązki pracodawcy

Każdy pracodawca musi zagwarantować swoim pracownikom właściwą opiekę medyczną. Najprościej zrealizować ten obowiązek poprzez podpisanie umowy na świadczenie usług medycznych z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej z placówką zatrudniającą lekarzy posiadających specjalizację z zakresu medycyny pracy, przemysłowej, morskiej i tropikalnej, lotniczej lub higieny pracy.

Pracodawca musi pokrywać koszty badań, jakie zostały wykonane pracownikom, także dodatkowych przeprowadzonych na zlecenie lekarza.

Przechowywać w swoim archiwum orzeczenia lekarskie dotyczące zatrudnionych.

Przestrzegać orzeczeń lekarskich, które zalecają np. przeniesienie pracownika na inne stanowisko. Warto tu dodać, że zmiana stanowiska będąca następstwem takiego orzeczenia lekarskiego nie może być podstawą do zwolnienia pracownika.

Pracodawca ma prawo - tak samo jak pracownik - wystąpić z wnioskiem o ponowne badanie zatrudnionego, jeśli nie zgadza się z opinią lekarską. Musi to jednak uczynić w ciągu 7 dni od wydania orzeczenia, a badanie powinno być przeprowadzone w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy.

Badania wstępne

Musi być nim poddany każdy starający się o pracę, młodociani oraz wszyscy pracownicy zmieniający stanowisko pracy, na którym występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe warunki.

Badanie polega na ogólnej ocenie stanu zdrowia. Lekarz powinien skierować pacjenta na badanie wzroku, jeżeli ten ma pracować przy komputerze co najmniej cztery godziny w ciągu ośmiogodzinnego dnia pracy. Ekg i poziom cholesterolu wykonuje się u osób, które mają zajmować stanowiska kierownicze lub ich praca łączy się z narażeniem życia. Elektrokardiogram należy wykonać także u osób wykonujących pracę fizyczną, przy której wydatek energii wynosi 1000 kcal/8 godz.

Badania okresowe

Przechodzą je wszyscy pracownicy, niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy i zajmowanego stanowiska:
- co 2 lata, jeżeli pracownik jest narażony na wdychanie szkodliwych pyłów lub oparów,
- co 3 lata, jeśli w zakładzie pracy panuje gorący mikroklimat (po 45. roku życia badania takie wykonywane muszą być co 2 lata),
- co 4 lata, jeżeli stale korzysta się z komputera,
- w co 5 lat - pracownicy biura nie korzystający z komputerów.

Badania kontrolne

Powinni wykonywać wszyscy pracownicy, którzy byli niezdolni do pracy dłużej niż 30 dni. Pracodawca nie ma prawa dopuścić takiej osoby do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwskazań do ponownego zatrudnienia na określonym stanowisku.

Badania kontrolne, których pracownicy często się obawiają, nie przesądzają o zwolnieniu lub dalszym zatrudnieniu. Mogą jednak uchronić zatrudnionych przed następstwami zatrudnienia niezgodnego z ich stanem zdrowia. Mogą także umożliwić dalsze leczenie, wykonanie badań specjalistycznych lub rehabilitację.

Opieka profilaktyczna

Aby zapewnić pracownikom właściwą opiekę medyczną, pracodawca ma obowiązek podpisać umowę z podstawową jednostką służby medycyny na świadczenie usług z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej. Obecnie jednak coraz więcej pracodawców nie ogranicza się tylko do zapewnienia pracownikom podstawowych usług medycznych. Zapewniają im także szeroką opiekę profilaktyczną. Powszechne stały się m.in. szczepienia ochronne i badania specjalistyczne wykonywane na koszt firmy w ramach promocji zdrowia.

Opłaty za badania

Wszystkie rodzaje badań lekarskich wykonywanych na zlecenie pracodawcy są przez niego finansowane. Zakład pracy pokrywa także koszty dojazdu na badania, które muszą być wykonane poza miejscem zamieszkania. Jeżeli lekarz zleci wykonanie badań dodatkowych czy specjalistycznych, płaci za nie także zatrudniający. Wszystkie rodzaje badań powinny być przeprowadzane w godzinach pracy, a za czas spędzony u lekarza należy wypłacić wynagrodzenie, jak za pracę. Każdy pracownik musi mieć wystawione przez pracodawcę skierowanie, dokładnie opisujące warunki i zagrożenia związane ze stanowiskiem pracy. Zasady opłat badań profilaktycznych regulowane są przez art. 229 par. 6 k.p.

Zwrot kosztów za okulary

Zatrudnieni przy komputerach muszą mieć badany wzrok co 4 lata. Badanie musi być wykonane na koszt pracodawcy. Jeżeli lekarz wystawi receptę na okulary, firma pokrywa koszt najtańszych szkieł i oprawek do okularów. Aby ubiegać się o „służbowe" okulary, trzeba codziennie spędzać przy komputerze co najmniej 4 godziny.

Zwrot kosztów za okulary reguluje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa na stanowiskach wyposażonych w monitory (Dz.U. nr 148, poz. 973). Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. nr 60, poz. 279) nakłada natomiast na pracodawcę obowiązek nieodpłatnego dostarczenia zatrudnionym odpowiednich posiłków i napojów.

Zatrudnieni na dużych wysokościach - trzech lub więcej metrów - muszą być systematycznie poddawani kontroli słuchu oraz badaniom neurologicznym. Osoby z wadą wzroku powinny nosić soczewki kontaktowe, za które także płaci firma.

Józef Kielar - „Gazeta Prawna”