Zabytki gminy Krzyżanowice ratowane przed zniszczeniem

– Krajobraz kulturowy gminy Krzyżanowice kształtowany był przez stulecia, czasem w sposób przemyślany, a innym razem – przypadkowy. Charakterystyczny jest przede wszystkim krajobraz rolniczy, ale też strefy centralne wsi oraz aleje, jak Hroza, Hajkowiec w Tworkowie, czy aleja lipowa w Nowej Wiosce – wymieniała niezwykłe miejsca. Przypomniała, że gmina może szczycić się także bogactwem kulturowym o charakterze niematerialnym, przejawiającym się w istniejących zespołach folklorystycznych, grupach muzycznych, licznych imprezach promujących tradycje, jak np. dożynki, kiszenie kapusty, czy szkubanie pierza. W jej upowszechnianie włączają się także lokalne organizacje, jak KGW i DFK. Na dziedzictwo kulturowe gminy składa się także religia, gwara, nazewnictwo miejsc, twórczość artystyczna i literacka mieszkańców, ale też pielęgnowane zwyczaje, zachowane kroniki czy potrawy regionalne.

Zabytki chronione w gminie

Do rejestru zabytków wpisane zostały: Kościół Wszystkich Świętych i plebania w Bieńkowicach, spichlerze drewniane z XIX w. w Bolesławiu i Tworkowie, tworkowski kościół parafialny i kaplica św. Urbana, Kościół Św. Anny w Krzyżanowicach, krzyżanowicki pałac i park, a także będące własnością gminy ruiny zamku w Tworkowie i pałac w Chałupkach.

Gmina zleciła opracowanie gminnej ewidencji zabytków, w oparciu o listę wojewódzkiego konserwatora zabytków, która na ponad 100 kartach zawiera ich opisy wraz z adresami i zdjęciami.

Oprócz obiektów ściśle chronionych (strefa A) w gminie znajdują się takie, które podlegają pośredniej ochronie konserwatorskiej (strefa B): zespół dawnych domów celnych w Chałupkach, układ urbanistyczny wsi Tworków i Bieńkowice, kościoły – św. Anny w Krzyżanowicach, św. Trójcy w Rudyszwałdzie, św. Jadwigi w Zabełkowie, Najświętszego Serca Jezusowego w Roszkowie, Najświętszego Serca Jezusowego w Owsiszczach i św. Jadwigi w Bolesławiu.